به گزارش ستاد اطلاع‌رسانی فعالیت‌های ترویج کتابخوانی، بهروز فتحی اظهار کرد: یکی از کارهایی که معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی طی چند سال اخیر پیگیر آن بوده، این است که حوزه فرهنگ و هنر بر اساس وعده ریاست جمهوری، به اهالی فرهنگ و هنر و مردم واگذار شود. «پایتخت کتاب ایران» نیز به دلیل شیوه کمرنگ حضور دولت ـ آن‌هم در حد سیاستگذاری ـ و حضور پُررنگ نهادهای مردمی و غیردولتی بسیار مؤثر است.
عضو شورای سیاستگذاری جشنواره «پایتخت کتاب ایران» افزود: اگر مشارکت مردمی وجود داشته باشد، شمولیت اثر فعالیت‌های دولت کمتر می‌شود و مدیریت خود شهرهای شرکت‌کننده در این جشنواره درگیر کار خواهند شد.
فتحی در پاسخ به این پرسش که «آیا دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی راهبردی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای ترویج کتابخوانی برنامه‌ای ارائه می‌دهد یا خیر؟» گفت: دفتر مطالعات طرح خاصی برای موضوع خاصی ارائه نمی‌دهد. ما به حوزه‌های کلانی نظیر تدوین برنامه ششم توسعه، نظام آماری توسعه، اقتصاد فرهنگ و هنر و… می‌پردازیم اما در ذیل هر معاونت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، طرح‌ها و برنامه‌های کلان ارائه می‌کنیم. طرح‌های پژوهشی حوزه کتاب به دفتر ما ارائه می‌شود. ما آن‌ها را در شورایی بررسی و تصویب و منابع مالی طرح‌ها را تأمین می‌کنیم.
عضو شورای سیاستگذاری جشنواره «پایتخت کتاب ایران» در پاسخ به این پرسش که «در نقش نظارتی این دفتر بر اجرای برنامه‌های توسعه، چه جایگاهی برای ترویج کتابخوانی در نظر گرفته شده است؟» اظهار کرد: برنامه‌های توسعه در کشور ما به‌صورت پنج‌ساله تدوین می‌شوند. آ‌ن‌چه در برنامه توسعه می‌آید، چند سطح دارد. نخستین سطح، سطح کلان و راهبردی است و سپس در سطوح پایین‌تر، به شاخص‌ها و اهداف می‌رسد. معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با توجه به این شاخص‌ها چند هدف کمی تعریف و برنامه‌های چندساله تدوین می‌کند. در سند اصلی توسعه و در برنامه‌های بلندمدت، ترویج کتابخوانی به‌صورت مستقل ذکر نشده است بلکه در برنامه‌های سالانه هر معاونت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دخول پیدا می‌کند.
این کارشناس ارشد علوم اجتماعی، در بررسی همکاری نهادهای دولتی، غیردولتی و خصوصی در برگزاری جشنواره «پایتخت کتاب ایران» گفت: با توجه به این‌که بسیاری از سازمان‌های ما عادت دارند با پول و منابع دولتی کار کنند، موفقیت آن‌ها در همکاری برای برگزاری جشنواره‌هایی از این دست، به‌راحتی به دست نمی‌آید. مدیریت‌های شهری ما هم سال‌هاست که عادت کرده‌اند کمتر به حوزه فرهنگ و هنر وارد شوند و فعالیت در این حوزه را تنها به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی واگذار کنند. بسیاری از شرکت‌ها و بانک‌ها مسئولیت‌های اجتماعی را انجام می‌دهند، اما به فرهنگ و هنر توجهی ندارند. در جشنواره «پایتخت کتاب ایران» در حال کسب تجربه در زمینه همکاری نهادهای دولتی، خصوصی و مردمی هستیم و گمان می‌کنیم در دو دوره گذشته، به نتایج قابل قبولی رسیده باشیم.
وی درباره دومین دوره جشنواره انتخاب «پایتخت کتاب ایران» توضیح داد: پس از انتخاب نیشابور به عنوان «پایتخت کتاب ایران» کارگاه‌های بسیار کاربردی برگزار شد که به مدیران نشان داد چگونه ایده را به عمل تبدیل کنند. بنابراین گمان می‌کنم جریان‌سازی خوبی اتفاق افتاده است.
فتحی افزود: انتظار داریم دوره سوم انتخاب «پایتخت کتاب ایران» موفق‌تر از دوره دوم باشد. زمانی‌که ترویج کتابخوانی به یک موضوع جدی تبدیل شود، کیفیت این جشنواره هم افزایش پیدا می‌کند.
وی در پاسخ به این پرسش که «در مقایسه با برنامه پایتخت جهانی کتاب یونسکو، در چه جایگاهی قرار داریم؟» گفت: ما فاصله زیادی با این برنامه داریم. همچنین ایده‌های خوب زیادی در دست است اما زیرساخت اجرایی‌شدن آن‌ها را به لحاظ نرم‌افزاری و گاه سخت‌افزری در اختیار نداریم. بنابراین نمی‌توانیم بسیاری از ایده‌ها را تولید یا اجرا کنیم. همچنین از نظر جایگاه دیجیتال و مجازی ترویج کتابخوانی، با استاندارد جهانی فاصله زیادی داریم. بنابراین مشکل بتوان تصور کرد که قادر به رقابت حرفه‌ای در سطح جهانی باشیم اما به نظر می‌رسد که برخی شهرها، پتانسیل لازم را برای پیشرفت در این زمینه داشته باشند.
فتحی عنوان کرد: هنوز برای ارزیابی شهرهای شرکت‌کننده در سومین دوره انتخاب «پایتخت کتاب ایران» زود است. باید همه شهرها پرونده‌های خود را در این زمینه ارائه دهند تا بتوان آن‌ها را ارزیابی کرد.
سومین دوره جشنواره «پایتخت کتاب ایران» اسفندماه جاری یکی از شهرهای شرکت‌کننده را به عنوان «پایتخت کتاب ایران» معرفی خواهد کرد. پیش از این، شهرهای اهواز و نیشابور موفق به کسب عنوان «پایتخت کتاب ایران» شده‌اند.
فتحی