آثار پژوهشی

 

از دیگر فعالیت­ های دفتر مطالعات و برنامه ­ریزی فرهنگی، انجام پژوهش­ ها و گزارش­ های کارشناسی در حوزه کتاب و ترویج کتابخوانی است. هر ساله تعدادی موضوع پژوهشی با موضوعات مختلف در اختیار پژوهشگران این حوزه قرار می­ گیرد و پس از بررسی­ های لازم این آثار توسط این دفتر، به عنوان فعالیت­ های پژوهشی به چاپ می­ رسند و در اختیار علاقمندان قرار می­ گیرند

آسیب شناسی ساختاری صنعت چاپ در ایران

نویسنده: دکتر نظام بهرامی کمیل

صنعت چاپ و بسته­ بندی یکی از صنایع بین رشت های است که بر ابعاد گوناگون زندگی انسانها تاثیرگذار است. علاوه بر مباحث ارزشی، فرهنگی و هنری نهفته در این حوزه، ظرفیت بالای این صنعت در ارتقای تولید ملی،توسعه کار و سرمایه، افزایش اشتغال و صادرات و در یک کلام بسترسازی برای توسعه، اهمیت آن را دوچندان کرده است. طبق گزارش مقامات مسئول، گردش مالی صنعت چاپ در جهان حدود ۸۰۰ میلیارد دلار است، این در حالی است که سهم ایران از چرخه مالی حدود ۳ میلیارد دلار است. در حال حاضر، حدود ۵ هزار واحد صنفی، صنعتی و تولیدی در عرصه صنعت چاپ فعال هستند و بیش از ۵۰ هزار شغل در این حوزه برقرار است.

از آنجا که چاپ با تمامی صنایع سروکار دارد و به نوعی صنعت مادر محسوب می شود غفلت از این حوزه پیامدها و آثار غیرقابل پیش بینی بر سایر صنایع خواهد داشت و به خصوص موجب کاهش بهره وری و قدرت رقابت یک کشور خواهد شد. باتوجه به اهمیت صنعت چاپ چه از بُعد اقتصادی مانند: گردش مالی، صرفه جوی های ارزی، نقش آن در ایجاد اشتغال و توسعه پایدار و حفظ محیط زیست و چه از بُعد فرهنگی مانند: رواج نمادها، تبلیغ و ترویج ارز شها و نمایش ابعاد هنری و  زیباشناختی، ضروری است مسائل این حوزه با دقت و تأمل بیشتری رصد و پیگیری شود.

هدف آن است که با شناسایی مسائل و آسیب های موجود در صنعت چاپ، امکان تصمیم گیری برای رفع آنها فراهم شود. بدین منظور، ضمن ترسیم مسائل و مشکلات موجود در صنعت چاپ، اصلی ترین مسئله که حل سایر مسائل منوط به آن است شناسایی، بررسی و تحلیل خواهد شد.

عوامل موثر بر فروش کتاب در ایران از دیدگاه ناشران و کتابفروشان

نویسنده: سلمان انصاریزاده

این نوشتار درصدد آن است تا با مطالعه توصیفی – تحلیلی و  روش پیمایشی عوامل مؤثر بر فروش کتاب را در کشور جمهوری اس المی ایران از دیدگاه ناشران برگزیده نمایشگاه بین المللی کتاب از سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۵و کتابفروشان مورد تجزیه وتحلیل قرار دهد و اهمیت هر یک از مؤلفه ها در فروش کتاب را از دیدگاه ناشران و کتابفروشان نشان دهد. در حقیقت شناخت روشها و عوامل مؤثر بر فروش کتاب در شکل غایی خود، قرار است نیاز جامعه مخاطب را از دیدگاه ناشران و کتا بفروشان را بهتر بشناسد و مؤلفه های بالقوه فروش کتاب را تا حد امکان به فعلیت برساند. در این میان شناخت این مؤلفه ها و روشها در فروش کتاب باید به گونه ای باشد، که شمارخوانندگان و خریداران کتاب را به حداکثر برساند و علاه بر تأمین نیازهای مطالعاتی آنان و کسب رضایت آنها، در نهایت به رونق بازار نشر منجر شود. همچنین شناخت صحیح عوامل مؤثر بر فروش کتاب از جنبه های مختلف از جمله از دیدگاه ناشران و کتابفروشان می تواند در ایجاد عادت کتابخوانی، عوامل موثر بر فروش کتاب در ایران از دیدگاه ناشران و کتابفروشان همچنین تغییر ذائقه جامعه کتا بخوان و هدایت آن به سمت آثار ناب و ارزشمند نقش مؤثری ایفا کرده و الگوی مطالعه جامعه کتا بخوان را تغییر دهد. بدین ترتیب، با شکل گیری این الگوها در طول زمان، ناشران نیازهای جامعه مخاطب را پی شبینی و بازار نشر را منطبق با آن تنظیم خواهند کرد.

بررسی وضعیت موجود فروشگاه های برخط کتاب در ایران با نگاهی به وضعیت بین المللی

نویسنده: بهروز رسولی

مدل کتاب فروشی های برخط یا اینترنتی پدیده ای بوده که در یکی دو دهۀ اخیر برای توزیع کتاب در صنعت نشر از آن بهره گرفته می شود. اگرچه هنوز این مدل به طور کامل مورد پذیرش این صنعت قرار نگرفته و فرایند تغییر در این زمینه تاکنون به کندی اتفاق افتاده، اما گزارش ها و آمارهای پیشرفت این مدل به گونه ای است که روز به روز به اجتناب ناپذیر بودن آن نزدیک تر می شویم. از این رو، این گزارش با هدف شناخت وضعیت موجود کتاب فروشی های برخط ایران و شناسایی عوامل تأثیرگذار بر این بازار جدید، راه اندازی و اجرا شده است. با نگاهی به وضعیت بین المللی و نمونه های موفق در این زمینه، سعی شده تا به موضوعاتی از قبیل زیرساخت های این فروشگاه ها، مزایا، چالش ها، مدل های کسب  و کار، و موانع پیش روی آنها پرداخته شود.

جوایز ادبی غیردولتی در ایران

نویسنده: سید سعید رضا طباطبائی

با توجه به اینکه جوایز ادبی موجب پویایی و تحرک فضای ادبی و به طورکلی  فرهنگی کشور می شوند و همچنین انگیزه ای برای نویسندگان و مخاطبان فراهم  می سازد، توجه به آنها و زمینه سازی رشد آنها ضروری به نظر می رسد. در این نوشتار با نگاهی آسیب شناسانه سعی شده که با بررسی تاریخی جوایز ادبی در جهان و به ویژه ایران، مسائل و مشکلات این جوایز شرح داده شود تا شاید بر اساس آن، زمینه سازی مناسبی برای رشد این جوایز فراهم آید. در  این وضعیت دولت به عنوان دستگاه نظارتی و اجرایی به حمایت در ابعاد کلان و ایجاد زمینه مناسب رشد و ظهور جوایز بخش خصوصی خواهد پرداخت و بخش خصوصی نیز متولی برگزاری و برپایی این نوع جوایز خواهد بود. به این ترتیب می توان به برگزاری، استمرار و اثربخشی جوایز معتبر ملی و حتی بین المللی در کشورمان امیدوار شد. جوایزی که نگاه طیفی را با نگاه فنی و ادبی جایگزین کنند و بتوانند در کنار تشویق مؤلفان و نویسندگان، به توسعه فرهنگ کتابخوانی در کشور کمک کنند و از این زاویه به رشد و توسعه صنعت نشر کتاب نیز یاری رسانند.

موانع شکل گیری هویت صنفی نویسندگان ایرانی

نویسنده: محسن هجری

در این پژوهش،تلاش شده است ابتدا موانعی که در دوران معاصر مانع از تشکیل  هویت صنفی نویسنده شده است نشان داده شود. سپس ارتباط معنادار میان عوامل مختلف از جمله ساختار فرهنگی و اجتماعی و رفتار جکومت ها در قبال هویت صنفی نویسندگان را به بحث کشیده شده است. به دستاوردهای مثبتی که در این مسیر وجود داشته است اشاره خواهد شد، تا از رهگذر فعالیت های پیشین نویسندگان و دیگر عناصر دست اندرکار، به دورنمایی از آینده صنفی نویسندگان برسیم.

پیامدهای الحاق جمهوری اسلامی ایران به سازمان تجارت جهانی در حوزه کتاب

نویسنده: حسن سلیمانی

چه زمینه هایی سبب ورود سازمان تجارت جهانی به موضوع حقوق مالکیت فکری و به ویژه حقوق مالکیت ادبی و هنری و یا حق مؤلف گردید؟ در صورت الحاق جمهوری اسلامی ایران به سازمان تجارت جهانی چه تعهداتی را می بایستی در زمینه کپی رایت و کنوانسیون های بین المللی منعقده در این خصوص از جمله کنوانسیون برن بپذیرد؟ جنبه های حقوقی الحاق جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون برن چیست و چه آثار مثبت و منفی در زمینه کتاب و صنایع وابسته به همراه خواهد داشت؟ از بعد اقتصادی و فرهنگی

الحاق جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون برن دارای چه آثاری در زمینه کتاب و صنایع وابسته می باشد؟ چه راهکارهایی در خصوص بهره مندی بیشتر کشورمان از فرصت هایی که با الحاق فراهم خواهد شد و کاهش اثرات منفی آن وجود دارد؟

پیشنهادهایی برای ترویج کتابخوانی در روستا

زمستان۱۳۹۶

نویسنده: گیتی صفرزاده

زیر نظر: ابراهیم حیدری

در جریان جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب، یکی از موارد خواسته شده از هر روستا، مجموعه طرح ها و برنامه هایی است که برای ترویج کتا بخوانی به اجرا گذاشته شده یا تمهیدات اجرای آن چیده شده است. هر روستا در کنار گزارش از فعالیت ها، ظرفیت ها و هماهنگی ها، به معرفی و تبیین برنامه های خود برای ترویج کتابخوانی پرداخت. خود این طرح ها و برنامه های وقتی کنار هم نشستند تبدیل به یکی از مهم ترین اسنادی شدند که باید انتشار می یافت تا هم خود طراحان پی به اهمیت طرح خود می بردند، هم برنامه ریزان و مجریان دیگر به سرمشق ها و الگوهایی دسترسی یابند و مهمتراز همه، این مجموعه بی نظیر از خلاقیت های بومی در معرض نقد و نظر همگان قرار گیرد.

این کتاب مجموعه بدون ویرایشی از طرح ها و برنامه هایی است که روستاهای مختلف به جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب ارسال شده است. انتشار این فعالیت ها و برنامه ها، ظرفیت های اجرایی، فرهنگی، اجتماعی و مردمی موجود در هر روستا را به نمایش می گذارد و باعث خودآگاهی بیشتر روستاها نسبت به این ظرفیت ها و توانایی ها شده و می تواند مبنا و پایه مستحکمی برای فعالیت های فرهنگی آینده باشد.

پیشنهادهایی برای ترویج کتابخوانی در شهر

زمستان ۱۳۹۶

نویسنده: گیتی صفرزاده

زیر نظر: ابراهیم حیدری

در جریان انتخاب  معرفی پایتخت کتاب ایران، یکی از موارد خواسته شده از هر شهر، مجموعه طرح ها و برنامه هایی است که برای ترویج کتا بخوانی به اجرا گذاشته شده یا تمهیدات اجرای آن چیده شده است. هر شهر در کنار گزارش از فعالیت ها، ظرفیت ها و هماهنگی ها، به معرفی و تبیین برنامه های خود برای ترویج کتابخوانی پرداخت. خود این طرح ها و برنامه های وقتی کنار هم نشستند تبدیل به یکی از مهم ترین اسنادی شدند که باید انتشار می یافت تا هم خود طراحان پی به اهمیت طرح خود می بردند، هم برنامه ریزان و مجریان دیگر به سرمشق ها و الگوهایی دسترسی یابند و مهمتر از همه، این مجموعه بی نظیر از خلاقیت های بومی در معرض نقد و نظر همگان قرار گیرد.

این کتاب مجموعه بدون ویرایشی از طرح ها و برنامه هایی است که شهرهای مختلف به دبیر خانه انتخاب و معرفی پایتخت کتاب ایران ارسال شده است. انتشار این فعالیت ها و برنامه ها، ظرفیت های اجرایی، فرهنگی، اجتماعی و مردمی موجود در هر شهر را به نمایش می گذارد و باعث خودآگاهی بیشتر شهر ها نسبت به این ظرفیت ها و توانایی ها شده و می تواند مبنا و پایه مستحکمی برای فعالیت های فرهنگی آینده باشد.

توزیع کتاب در ایران ویژگیها، سازوکارها، و راه های توانمندسازی

نویسنده: طلیعه خادمیان

موضوع پژوهش حاضر، توزیع کتاب در ایران است. توزیع به عنوان بخشی مهم از چرخه نشر کتاب در ایران، موضوع تقریباً ناشناخته ای است. شناخت این حوزه از نشر کتاب و سازوکار آن، بررسی وضعیت توزیع کتاب در ایران و نقاط قوت و ضعف آن، بررسی الگوهای توزیع کتاب در کشورهای توسعه یافته همه به دریافت تصویری صحیح از این حرفه و وضعیت کنونی آن در ایران یاری می رساند.

ظرفیتهای شبکه های اجتماعی برای ترویج کتابخوانی

نویسنده: نیما افشارنادری

اکوسیستم کار آفرینی در ایران دارای فوائد و نواقصی برای یاری دهندگی به ترویج مطالعه است.

از این نظر، نیاز به ایجاد یک اکوسیستم کتابخوانی و مطالعه، کسب وکار فرهنگی و چرخه پول ساز را مورد توجه قرار داده شده است.علاوه بر این، لزوم طراحی یک چرخه پول ساز ترویج کتاب با توجه به ساز و کارهای شبکه های اجتماعی، به نحوی که همه چرخه، از پدید آورنده، تا تهیه کننده )ناشر(، پخش کننده آنلاین و همچنین آفلاین، سیستم بانکی، رسانه هایی که به این موضوع می پردازند و از همه مهم تر مخاطب کتاب از آن سود تازه ای ببرد، طرح شده است. موانع و مزایای آن نیز مورد کنکاش قرار گرفته است.

ارزیابی حوزه های تأثیرگذار یارانه های نشر

زیر نظر: علی اصغر سید ابادی

نویسنده خسرو طالب زاده

در این تحقیق به ارزیابی هشت حوزه مهم و تأثیرگذار و بنیادین یارانه های نشر پرداخته می شود. این هشت حوزه عبارتند از:
– خرید کتاب؛
-بن کتاب؛
– نمایشگاه بین المللی کتاب تهران؛
-نمایشگاه استانی؛
-حمایت از کتب ارزشمند؛
– حمایت از توسعه نشر بین الملل؛
– تسهیلات اعطای وام بانکی؛
– جوایز ادبی و کتاب سال.

D